Pod koniec grudnia 2020 r. UE i Wielka Brytania osiągnęły porozumienie w sprawie relacji po 1 stycznia 2021 r. Najważniejszym elementem porozumienia jest umowa o handlu i współpracy.
Porozumienie UE - Wielka Brytania obejmuje:
- umowę o handlu i współpracy
- umowę o współpracy w zakresie bezpiecznego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej
- umowę w sprawie procedur bezpieczeństwa na potrzeby wymiany i ochrony informacji niejawnych.
Umowa o handlu i współpracy - najważniejsza część porozumienia UE - Wielka Brytania - obejmuje m.in.
- handel towarami
- usługami w tym transport lotniczy i drogowy
- koordynację systemów zabezpieczenia społecznego
- rybołówstwo
- współpracę organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych
- udział Wielkiej Brytanii w programach UE
- mechanizm zarządzania relacjami.
Wynegocjowane warunki przewidują szereg uproszczeń i ułatwień, w tym handel bez ceł i ograniczeń ilościowych. Jest to rozwiązanie bezprecedensowe jeśli chodzi o unijne umowy o wolnym handlu.
Ze względu na decyzję Wielkiej Brytanii o opuszczeniu wspólnego rynku i unii celnej utrzymanie dotychczasowych warunków wymiany handlowej będzie niemożliwe. Powrócą kontrole graniczne i konieczność dopełnienia procedur celnych oraz związanych z dopuszczeniem towarów UE do obrotu na rynku brytyjskim.
Zasada swobody przemieszczania się osób między Wielką Brytanią a UE przestaje obowiązywać. Od 1 stycznia 2021 r. obywatele UE, którzy chcą przyjechać, studiować lub pracować w Wielkiej Brytanii, będą musieli stosować się do brytyjskich przepisów imigracyjnych.
Wobec osób poszukujących pracy w Wielkiej Brytanii będą stosowane przepisy, które stosowane są wobec osób z państw trzecich. Na przykład osoby z UE będą musiały spełniać wymogi dotyczące języka angielskiego i wynagrodzenia oraz płacić za wizę i dopłatę zdrowotną.
Obywatele UE legalnie przebywający w Wielkiej Brytanii przed 1 stycznia 2021 r., którzy nadal mieszkają w Wielkiej Brytanii po tym terminie, aby móc korzystać z praw rezydenta i praw związanych z pracą, muszą złożyć do 30 czerwca 2021 r. wniosek o objęcie ich ugodą w UE
Obywatele Wielkiej Brytanii legalnie przebywający w UE przed 1 stycznia 2021 r., którzy nadal mieszkają na terenie UE po tej dacie, powinni ubiegać się o nowy status rezydenta w państwie członkowskim, w którym mieszkają - jeśli przepisy danego państwa członkowskiego tego wymagają.
Szczegółowe informacje nt. zmian w relacjach UE – Wielka Brytania od 1 stycznia 2021 r. dostępne są na stronach internetowych :
https://www.brexit.gov.pl/ - serwis Rządu RP nt. negocjacji z Wielką Brytanią
https://ec.europa.eu/info/european-union-and-united-kingdom-forging-new-partnership_en - strona Komisji Europejskiej nt. negocjacji UE – Wielka Brytania
https://www.gov.uk/transition - serwis rządu Wielkiej Brytanii
https://www.gov.uk/guidance/employing-eu-citizens-in-the-uk - warunki zatrudniania obywateli UE w Wielkiej Brytanii